امضای ديجيتال

شايد تاکنون نامه های الکترونيکی متعددی را دريافت داشته ايد که دارای مجموعه ای از حروف و اعداد در انتهای آنان می باشند . در اولين نگاه ممکن است اينگونه تصور گردد که اطلاعات فوق بی فايده بوده و شايد هم نشاندهنده بروز يک خطاء در سيستم باشد! در حقيقت ما شاهد استفاده از امضای ديجيتال در يک نامه الکترونيکی می باشيم . به منظور ايجاد امضای ديجيتال از يک الگوريتم رياضی به منظور ترکيب اطلاعات در يک کليد با اطلاعات پيام  ، استفاده می شود . ماحصل عمليات ، توليد رشته ای  مشتمل بر مجموعه ای از حروف و اعداد است .يک امضای ديجيتال صرفا" به شما نخواهد گفت که  " اين شخص يک پيام را نوشته است "  بلکه در بردارنده اين مفهوم مهم است که : "اين شخص اين پيام را نوشته است " .

علت استفاده از يک امضای ديجيتال  چيست ؟ 
اجازه دهيد برای پاسخ به سوال فوق ، سوالات ديگری را مطرح کنيم !

• برای تشخيص و تائيد هويت فرد ارسال کننده يک نامه الکترونيکی از چه مکانيزمهائی استفاده می شود؟

•  فرض کنيد يک نامه الکترونيکی را از يکی از دوستان خود دريافت داشته ايد که از شما درخواست خاصی را می نمايد ، پس از مطالعه پيام برای شما دو سوال متفاوت مطرح می گردد : الف ) آيا اين نامه را واقعا" وی ارسال نموده است ؟ ب ) آيا محتوای نامه ارسالی واقعی است و  وی دقيقا" همين درخواست را داشته است ؟ 

• آيا وجود هر نامه الکترونيکی در صندوق پستی ، نشاندهنده صحت محتوا  و تائيد هويت فرد ارسال کننده آن است ؟

همانگونه که در مطلب " مراقب ضمائم نامه های الکترونيکی باشيد " ، اشاره گرديد ، سوءاستفاده از آدرس های Email  برای مهاجمان و ويروس ها به امری متداول تبديل شده است و با توجه به نحوه عملکرد آنان  در برخی موارد شناسائی هويت فرد ارسال کننده يک پيام بسيار مشکل و گاها" غيرممکن است .  تشخيص غيرجعلی بودن نامه های الکترونيکی در فعاليت های تجاری و بازرگانی دارای اهميت فراوانی است .
يک نامه الکترونيکی شامل يک امضای ديجيتال، نشاندهنده اين موضوع است که محتوای پيام از زمان ارسال تا زمانی که به دست شما رسيده است ، تغيير نکرده است . در صورت بروز هر گونه تغيير در محتوای نامه ، امضای ديجيتال همراه آن از درجه اعتبار ساقط می شود .

نحوه عملکرد يک امضای ديجيتال
قبل از آشنائی با نحوه عملکرد يک امضای ديجيتال ، لازم است در ابتدا با برخی اصطلاحات مرتبط با اين موضوع بيشتر آشنا شويم :

• کليدها ( Keys ) . از کليدها به منظور ايجاد امضاهای ديجيتال استفاده می گردد . برای هر امضای ديجيتال ، يک کليد عمومی و يک کليد خصوصی وجود دارد :  کليد خصوصی ، بخشی از کليد است که که شما از آن به منظور امضای يک پيام استفاده می نمائيد . کليد خصوصی يک رمزعبور حفاظت شده بوده و نمی بايست آن را در اختيار ديگران قرار داد . کليد عمومی ، بخشی از کليد است که امکان استفاده از آن برای ساير افراد وجود دارد . زمانی که کليد فوق برای يک حلقه کليد عمومی ( public key ring)  و يا يک شخص خاص ارسال می گردد ، آنان با استفاده از آن قادر به بررسی امضای شما خواهند بود .

• حلقه کليد ( Key Ring ) ، شامل کليد های عمومی است . يک حلقه کليد از کليد های عمومی افرادی که برای شما کليد مربوط  به خود را ارسال نموده و يا کليدهائی که از طريق يک سرويس دهنده کليد عمومی دريافت نموده ايد، تشکيل می گردد . يک سرويس دهنده کليد عمومی شامل کليد افرادی است که امکان ارسال کليدعمومی در اختيار آنان گذاشته شده است .

• اثرانگشت : زمانی که يک کليد تائيد می گردد ، در حقيقت منحصربفرد بودن مجموعه ای از حروف و اعداد که اثرانگشت يک کليد را شامل می شوند . تائيد می گردد .

• گواهينامه های کليد : در زمان انتخاب يک کليد از روی يک حلقه کليد ، امکان مشاهده گواهينامه ( مجوز ) کليد وجود خواهد داشت . دراين رابطه می توان به اطلاعات متفاوتی نظير صاحب کليد ، تاريخ ايجاد و اعتبار کليد دست يافت .

نحوه ايجاد و استفاده از کليد ها :

• توليد يک کليد با استفاده از نرم افزارهائی نظير PGP ( اقتباس شده از کلمات Pretty Good Privacy )و يا GnuPG ( اقتباس شده از کلمات GNU Privacy Guard )

• معرفی کليد توليد شده به ساير همکاران و افرادی که دارای کليد می باشند  .

• ارسال کليد توليد شده به يک حلقه کليد عمومی تا ساير افراد قادر به بررسی و تائيد امضای شما گردند .

• استفاده از امضای ديجيتال در زمان ارسال نامه های الکترونيکی . اکثر برنامه های سرويس دهنده پست الکترونيکی دارای پتانسيلی به منظور امضاء يک پيام  می باشند .